160 lat temu grupa przyjaciół, spotykających się w pracowni przy ul. Miodowej w Warszawie, postanowiła założyć stowarzyszenie, które miało otoczyć opieką polską sztukę i artystów. Polski nie było wtedy na mapie, nie istniały żadne publiczne muzea i galerie prezentujące sztukę rodzimych twórców, nie działało polskie szkolnictwo artystyczne ani instytucje zrzeszające środowisko. Wspólna inicjatywa artystów i miłośników sztuki była aktem protestu i szansą ocalenia polskiej sztuki poprzez budowę kolekcji, wsparcie rodzimych twórców i edukację społeczeństwa.

W następnych latach Towarzystwo doprowadziło do budowy gmachu dzisiejszej Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki i stworzenia wielkiej publicznej kolekcji. Ocalałe podczas wojny prace stanowią obecnie trzon zbiorów sztuki polskiej Muzeum Narodowego w Warszawie. Wśród nich znajdują się ikoniczne dzieła takie jak m.in. Bitwa pod Grunwaldem Jana Matejki, Śmierć Barbary Radziwiłłówny Józefa Simmlera czy Bociany Józefa Chełmońskiego.

Dzisiaj Towarzystwo nadal istnieje i realizuje te same cele w zupełnie nowej rzeczywistości. W odpowiedzi na kryzys, jaki dotknął środowisko artystyczne w czasie pandemii, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych wspólnie z Zachętą zainicjowały projekt 160/160. Jego celem jest wsparcie artystów, których dzieła pozostają w kolekcji galerii. Co miesiąc nominowani twórcy proszeni są o wykonanie gestu wobec zbiorów, historii czy budynku, które zebrane razem mają uzupełnić kolekcję o świadectwo dzisiejszych czasów. Od czerwca tego roku już dwudziestu z nich otrzymało dofinansowanie na pracę twórczą. W najbliższych latach program ma objąć łącznie 160 twórców.

Tylko w ostatnich latach za sprawą partnerstwa Towarzystwa i Centrum Cyfrowego Zachęta uzyskała kilkumilionowe wsparcie finansowe na digitalizację i dalsze otwarte udostępnianie dzieł znajdujących się w zbiorach. Prace z kolekcji można zobaczyć podczas cyklicznych pokazów, zaplanowanych do jesieni 2021 roku, każdorazowo według innego klucza. Aktualny, pod tytułem Żywe magazyny: Artibus, odnosi się do historii gmachu i towarzyszy większemu historycznemu wydarzeniu w życiu galerii — rewitalizacji magazynu zbiorów. Rocznica założenia TZSP przypada dokładnie 13 grudnia tego roku, ale zainicjowane wokół niej działania rozpoczęły się już w trakcie pierwszego lockdownu i będą kontynuowane w następnych miesiącach.

TZSP - Założyciele, mat. prasowe

Szczegółowe informacje o obchodach rocznicy i działalności Towarzystwa można znaleźć pod adresem: zacheta.art.pl/pl oraz tzsp.art.pl.